Relatiepijnen helen door verzoening

En het is gek ja

Dat je eerst zo bruut moet breken

Van de lijn moet zijn geweken

Om te weten wat je had

En het is hard ja

Dat ik nu pas weer kan voelen

Dat onder dat roepen en dat bloeden

Liefde zat.

 

Alex Roeka (1945)

Relaties zonder littekens bestaan niet. je doet elkaar ongetwijfeld pijn, dat kan niet anders. Stil staan bij de pijn, verzoening én je behoeften uitspreken geeft weer vertrouwen. In dit laatste deel van de module. Jullie patronen doorbreken neem ik jullie stap voor stap mee in dit proces. Niet makkelijk, dus het gaat misschien niet allemaal in een keer goed, dat geeft ook niet. Want jullie kunnen dit leren en als je dit kan, weer vertrouwen creëren, geeft dat een veilige basis om op verder te bouwen.

We lopen allemaal pijn en littekens op in de relatie. Sommige wonden blijven echter bloeden en halen de veiligheid uit de relatie. Het gaat om gebeurtenissen waarbij je je in de steek gelaten of verraden voelde, en er niemand voor je was. Pijnen die terug blijven komen, gebeurtenissen die jullie niet echt achter je kunnen laten, zorgen voor onveiligheid, wantrouwen en eenzaamheid in de relatie. Het wordt dan lastiger om terug te keren naar de vertrouwde emotionele band die jullie voor de gebeurtenis hadden. Deze les gaat over hoe jullie pijnlijke gebeurtenissen echt achter je kunt laten.

Relatiepijnen die terug blijven komen

Als er geen aandacht voor de kwetsing is dan blijft deze pijn steeds de kop op steken en wordt de gebeurtenis steeds aangehaald. Een terugkerende pijn of trauma ontstaat niet door de gebeurtenis zelf, als er warmte en nabijheid is direct na de gebeurtenis dan kan de pijn weg en wordt het geen trauma. Een trauma ontstaat op het moment dat er pijn is en we ons daarin alleen voelen. Op het moment dat er niemand in onze nabijheid is om de pijn te zien en te delen, dan zit juist dáár de pijn. Juist degene op wie we rekenden. is er niet voor ons. Er is pijn en omdat je niet terecht kunt bij je geliefde geeft het een gevoel van verraden of in de steek gelaten zijn. Terwijl je in je kwetsbaarheid juist behoefte hebt aan nabijheid en steun. Als er geen aandacht aan wordt besteed en de kwetsuur niet geneest, ontstaat er spanning en onveiligheid in de relatie.

Relatiepijnen

Relatiepijnen kunnen heel verschillend zijn. Dat kan zijn dat je ontdekt dat je partner heeft gelogen of vreemd is gegaan. Het kan ook zijn dat toenaderingen niet beantwoord zijn. Of dat het niet (meer) lukt om over emoties in gesprek te gaan.

Het kunnen grote gebeurtenissen zijn maar ook ogenschijnlijk kleine. Als je steun verwacht en je partner gaf het bijvoorbeeld niet. Het kan een ‘dit nooit meer’ moment zijn of een opeenstapeling van kleinere gebeurtenissen waardoor je je gekwetst en alleen hebt gevoeld.

Relatietrauma’s ontstaan bij emotionele stress
Partners lopen een relatietrauma vaak op in tijden van zware emotionele stress, als hun hechtingsbehoefte vanzelfsprekend extra groot is, zoals bij de geboorte van een kind of een miskraam, de ziekte of dood van een ouder, het plotselinge verlies van een baan, ernstige zorgen om een kind of de diagnose en behandeling van een ernstige ziekte.
Partners die zo’n kwetsuur toebrengen zijn niet kwaadwillend of opzettelijk gevoelloos. Vaak hebben ze de beste bedoelingen. De meesten weten gewoon niet hoe ze moeten afstemmen of de hechtingsbehoeften van hun partner in die momenten en hoe ze hem of haar de steun van hun emotionele aanwezigheid moeten bieden. En anderen hebben het te druk met het bedwingen van hun eigen angst. Zoals Fred, die zelf de diagnose diabetes kreeg in de periode van de miskraam. Hij kwam in de overlevingsmodus waardoor hij niet de ruimte voelde om samen te rouwen. En Edith zich enorm eenzaam heeft gevoeld.

Thijs en Anne

Zij kwamen bij mij omdat hij verliefd was geworden op iemand anders. Vaak gaat daaraan iets vooraf, als de vonken ervan afvliegen thuis word je namelijk niet verliefd op iemand anders. Het bleek dat het sinds de geboorte van hun tweede kindje niet meer echt lukte om contact te maken. Ik vroeg wat er gebeurd was en zij vertelde dat zij aan het eind van de zwangerschap opgenomen was in het ziekenhuis wegens zwangerschapsvergiftiging. Op de vraag hoe dat was, werd het stil. Alleen, zei zij zachtjes. Alleen, waar kun je dat voelen in je lijf? Haar hand ging naar haar buik. Langzaam kwamen de tranen. Hij legde zijn hand op de hare, samen waren ze bij de pijn dat zij gevoeld had terwijl zij daar in haar eentje in het koude ziekenhuis lag. Het had zich vastgezet in haar buik en nu kon het weer smelten. Zij was het vergeten en hij wist niet dat daar de verwijdering begonnen was.

Door samen stil te staan bij de pijn kon deze gevoeld worden en oplossen. Bleken zij allebei de emotionele verbinding met elkaar te missen en werd duidelijk dat Thijs juist op die vriendin verliefd geworden was vanwege het emotionele contact. Door dat samen weer op te bouwen kwam de verliefdheid tussen hen weer terug.

Relatietrauma’s willen gezien worden

Vaak wordt geprobeerd om de relatiepijn te negeren. Je bent er wellicht een keer over begonnen en je partner reageerde afwijzend door zich te verdedigen of te rationaliseren. Of probeert duidelijk te maken dat de pijn eigenlijk wel meevalt. Dat voelt als een nieuwe afwijzing op deze pijn die vaak samenhangt met onze hechtingsangsten en hechtingsbehoeften. Dus begin je er niet meer over maar daarmee sterft er ook iets in de relatie. De betrokkenheid wordt minder, de relatie wordt afstandelijk en koel.

Deze wond, het relatietrauma geneest niet vanzelf. Er is aandacht nodig voor de pijn zodat de pijn gevoeld kan worden.

De oefening ‘Pijn en vergeving’ neemt jullie in stappen mee bij het stilstaan bij de pijn, verzoening en vertrouwen creëren.

De stappen van de oefening

A: Deelt het pijnlijke moment

B: ‘Ik herken het moment, ik deed zo omdat….’

A: ‘Wat het meeste pijn deed is:…’

B: ‘Het doet me pijn om jouw pijn te zien en het spijt me dat ik je pijn gedaan heb’

A: ‘Dankjewel voor je excuus, ik vergeef je’

B: ‘Wat is nu je behoefte?’

A: Spreekt behoefte uit

Dit is een hele belangrijke maar ook lastige oefening daarom ligt ik deze verder toe en geef ik voorbeelden.

Sorry zeggen en vergeven is samen verzoening

Een excuus vanuit het hart maakt zoveel verschil. Vaak onbedoeld doen we elkaar pijn. Door stil te staan bij de pijn en een excuus aan te bieden als dat van toepassing is kan de pijn weg. ‘Sorry’ is soms een van de lastigste woorden om te zeggen en tegelijk een van de krachtigste. Het creëert weer openheid tussen jullie. Het ‘slachtoffer’ voelt zich gezien en erkent en de ‘dader’ hoeft zich niet meer schuldig te voelen, allebei kun je je weer vrij bewegen omdat er met het sorry zeggen een olifant uit de kamer is.

Wat ik zelf echt hebben moeten leren is dat ik sorry zeg voor mijn gedrag. Ik kon zo overtuigd zijn van mijn redenen, mijn eigen gelijk dat ik daarmee mijn eigen stomme gedrag rechtvaardigde. Maar wat de reden ook is, gemeen doen, mezelf afsluiten, de ander in stilte straffen is nooit gerechtvaardigd. Wat de relatie echt sloopt is vaak niet het voorval zelf maar dat we ons niet over onze irritatie heen kunnen zetten of in stilte gemeen zijn. Ik kan me nog herinneren dat ik met een vriendin naar Venetië ging. Zij vergat haar paspoort waardoor we dat eerst op moesten halen en bijna onze vlucht misten. Ik ergerde me daar zo aan dat ik dagen niet echt met haar gesproken heb. Pas toen de stedentrip er bijna op zat konden we het enigszins bijleggen. Niet het vergeten van het paspoort had de vakantie verpest, maar mijn ergernissen en silent treatment als reactie daarop, die waren desastreus voor de stedentrip. Nu bied ik mijn excuses aan als ik me heb lopen ergeren, als ik kortaf was, gemeen of gesloten. Vaak is de aanleiding, waar ik me dan eerst in mijn hoofd heel druk om maakte, dan al niet meer relevant. En als iets me nog wel dwarszit dan begin ik daarover nadat ik sorry heb gezegd, en dat aanvaard is.

Vergeven zorgt voor verzoening

Sorry zeggen is de ene kant, als de sorry niet aanvaard wordt is er nog steeds geen verzoening. De sorry aanvaarden betekent de ander vergeven. Vergeving is geen gevoel, maar een keuze. De keuze om wat er gebeurt is niet de relatie te laten verpesten. Het is de keuze om de ander geen verwijten te blijven maken maar te kiezen voor: ik wil met jou verder, jij bent mijn partner.

Je accepteert dan dat de ander iets stoms of heel pijnlijks gedaan heeft. Door te zeggen: ‘Ik accepteer je excuus, je sorry, ik vergeef je’ laat je weten dat je het de ander niet meer kwalijk zal nemen. Dat je die ander ziet als een mens die niet perfect is, dat ook niet hoeft te zijn en dat je die gebeurtenis de ander niet zal blijven nadragen. Vergeven wil niet zeggen dat je je eigen pijn wegstopt, die pijn mag er ook zijn. Het betekent dat je het vasthouden aan ‘Dit had niet mogen gebeuren, dit had anders moeten verlopen’ etc loslaat en zegt: ‘Dit is gebeurd, ik ben er niet blij mee maar het is wel zo. Ik kies ervoor om het je te vergeven, om het je niet na te blijven dragen’.

Wrok is gestolde liefde

Op het moment dat je niet vergeeft ontstaat er wrok. De pijn wordt vastgezet en de gedachtes over dat dit echt niet OK was zetten zich ook vast. Wrok is gestolde liefde.

Het leven is een stroom, door vast te houden aan dat het niet ok was stopt de levensstroom. Door het vasthouden aan de pijn en het gelijk daarover kan het niet meer stromen, je komt dan los van de levensstroom. Leven en dood, bloei en verval, mooi en lelijk, het maakt allemaal onderdeel uit van het leven. Door je tegen een element te verzetten, verzet je je tegen het geheel. Er komt weer beweging en groei als je die lastige tegenstellingen kunt insluiten.

Ga door of ga weg

Meer is er niet. Als je echt niet kunt accepteren en vergeven wat er is gebeurd is er geen andere mogelijkheid dan weggaan. Door niet te accepteren of niet te vergeven en te blijven maak je anders jezelf en de ander diepongelukkig. De echte verbinding is weg, het stroomt niet meer en kan niet meer stromen. Als de pijn zich vastgezet heeft kan het zijn dat je ook gedachten tegenkomt waar je echt gelijk over hebt. Zoals: ‘Waarom moet ik hem of haar vergeven als hij zoiets ergs heeft gedaan?’. ‘Wat als het weer gebeurt, sta ik daar met m’n vergeving?’ ‘Ik kan het niet vertrouwen’.

Je doet het vergeven voor jezelf. Niet vergeven en vasthouden aan de gedachten waar je gelijk over hebt is als het leegdrinken van een beker vergif en hopen dat de ander er ziek van wordt. Terwijl je jezelf vergiftigd. Ja, het kan vragen om over je eigen gelijk en je eigen weerstand heen te stappen. Maar weet dat vergeven en het toelaten van verdriet en pijn je eigen levensenergie weer teruggeeft.

Vergeven én stil staan bij je eigen behoefte

Vergeven betekent niet dat je jezelf helemaal wegcijfert en je behoeften loslaat. Integendeel. Door je samen te verzoenen herstel je de relatie, is de liefde weer voelbaar en kun je in het contact met partner je behoefte aangeven. Waardoor je partner die behoefte ook echt kan zien en horen en zich niet meteen aangevallen voelt omdat er nog wrok en verwijt doorklinkt. Door eerst te verzoenen kun je ook beter voelen wat je behoefte nou echt is en kun je die veel concreter maken. Als er weer echt contact is en je een concrete behoefte aangeeft is de kans heel groot dat dat positief ontvangen wordt.

Dus de oefening bestaat uit de volgende stappen:

• Naar de pijn toe, deze helemaal benoemen.
• Eerst verzoening door sorry te zeggen én te vergeven.
• Vervolgens aangeven wat je (hechtings)behoefte is en daar afspraken over maken. Dan ontstaat er nieuw perspectief, ontstaat er nieuw vertrouwen en kan het verder groeien.

Download hier de oefening: Pijn en Vergeving

Deze stappen, en het herstel van vertrouwen, gaat veel verder dan het oplossen van een vervelend voorval tussen jullie. Dit gaat over het helen van oude hechtingspijnen. Daarom is het ook zo lastig, omdat er meer meedoet dan enkel jullie tweeën. En daarom is het ook zo waardevol.

Spelen heftige pijnen een rol zoals bij groot verlies of vreemdgaan? Dat is lastig om samen te doen, een sessie plannen kan dan uitkomst bieden.

Deze module was echt pittig omdat jullie naar de pijn en schaduwkanten toe gegaan zijn, om daar doorheen de verbinding te herstellen. En wat wil je dan met jullie verbinding, met jullie relatie? Wat is jullie perspectief? Doe daarvoor de oefening Maak jullie relatiekompas en de oefening Verwenlijst.

Samenvattend nog even de Relatievaardigheden van deze module:

• Je angst voor afwijzing of verlatingsangst herkennen want het doet mee
• Bij een trigger worden die pijnen geraakt en komen we in onze overleving en zijn uit contact
• De kalmeerroute is Rust + Reflectie + Reageren = Verbinding
• Eerlijk zijn over je schaduwkanten geeft ontspanning
• Relatiepijnen hebben bewuste aandacht nodig
• Sorry zeggen én vergeven leidt tot verzoening
• Je behoeften duidelijk aangeven