Relatietherapie is een ontdekkingstocht en een creërende reis. Het leerproces begint met de keuze om niet steeds hetzelfde paadje te lopen. De bekende riedel, de bestaande patronen zijn jullie zat en je wilt het anders. Maar wat maakt dat je toch steeds dezelfde afslag neemt? Dat toch steeds hetzelfde patroon de kop opsteekt? Daarvoor moet je onderzoeken waar het oude gedrag vandaan komt en wat het in stand houdt. En als je daar inzicht in hebt, als je dat ont-dekt hebt, kun je gaan oefenen met nieuw gedrag en nieuwe dingen creëren.
Zoals Soren Kierkegaard het zegt: Het leven wordt achterwaarts begrepen en voorwaarts geleefd.
Allebei zijn nodig. Kijk je alleen achterom dan kom je niet verder en ook als je alleen hetzelfde gedrag blijft herhalen blijf je maar in dezelfde cirkel rondrennen. Je hebt inzicht nodig om andere keuzes te kunnen maken én het vervolgens in praktijk brengen daarvan.
Jezelf ontwikkelen gaat via deze stappen:
Dit is geen gemakkelijk proces, die oude patronen hadden namelijk een reden. En ja, inderdaad, je gaat uit je comfortzone. Maar juist daar, buiten je comfortzone, that’s where the magic happens. Al is comfortzone in dit verband ook een vreemd woord – want de relatie voelt misschien allang niet meer als comfortabel. Maar juist als ongemakkelijk, soms afstandelijk en lastig. En dat lastige houden we heel lang vol omdat het op een bepaalde manier ook vertrouwd is.
Op het moment dat je inzicht krijgt in waar oud gedrag vandaan komt en je gaat oefenen met nieuw gedrag dan kom je eerst in niemandsland. Het oude werkt niet meer maar het nieuwe is er nog niet. Dat voelt verloren en eenzaam. Gevoelens van schuld, schaamte en ongemak horen hierbij. Vaak schrikken we daarvoor terug waardoor we onszelf vastzetten in ons oude patroon of in een vervelende status-quo. Misschien wel het belangrijkste van groei is om je niet tegen te laten houden door de gevoelens van ongemak, schaamte en schuld. Maar om ze juist te omarmen en je te realiseren dat je dan op de goede weg zit. Je bent dan bezig met nieuw gedrag en komt los van patronen die je wellicht al heel lang kent.
Stel je bent opgegroeid, zoals ik, met ouders die je niet willen belasten met hun eigen sores. Die vooral willen dat het goed gaat met jou, maar moeilijk hun gevoelswereld kunnen delen. Dan weet je als kind niet hoe het emotioneel gaat met je ouders en ga je daarnaar op zoek. Want het is wel belangrijk om te weten hoe de vlag er thuis bij hangt. Ik heb dus jong geleerd om mijn antennes uit te zetten en om bij de ander te zijn.
Toen ontmoette ik mijn vrouw Iris. In het begin waren we straalverliefd. We trouwden en kregen kinderen. En op een gegeven moment ontstond er tussen ons een dynamiek dat als ik iets wilde, of als er een conflict was, ik Iris opzocht. Ik was trouw aan hoe ik had geleerd om mijn ouders te zoeken. En Iris had juist de beweging om zich terug te trekken, af te zonderen. Hoe meer ik bij haar aanklopte, hoe meer ik haar opzocht, hoe meer zij zich terugtrok. En het zal niet voor niets zo rond de leeftijd van de midlife crisis geweest zijn, maar op een gegeven moment had ik er genoeg van en wilde ik niet meer degene zijn die voor mijn gevoel overal met stoffer en blik achteraan moest.
Wat begeleiding en therapie mij toen brachten, is dat ik ging kijken naar mijn eigen aandeel. En wat bleek? Mijn neiging om Iris op te zoeken werkte verstikkend, ik joeg haar eigenlijk weg. En ik kwam erachter dat ik niets zo vreselijk en spannend vind als om alleen te zijn zonder te weten wanneer we elkaar weer zouden vinden. Bij het echt toelaten van die gevoelens ontdekte ik wat een enorm overweldigend gevoel van angst, eenzaamheid en verlorenheid ik dan tegenkwam. De afstand tussen ons te ervaren en OK te zien met die heftige gevoelens, vond ik een van de moeilijkste dingen om te leren. Dat betekende me helemaal verloren voelen en dat niet op te gaan lossen door contact met Iris te zoeken. Maar door er mee te zijn, door buiten te zijn, door bijvoorbeeld te sporten merken dat ik mijn eigen pijn kon dragen. Het eerst weer licht voelen worden in mezelf voordat ik contact zocht met Iris. Daarmee ging ik mijn eigen pijn dragen. Hoefde Iris dat niet meer op te lossen en kreeg zij de ruimte om naar mij toe te komen, op haar moment. Wat mij juist de ervaring gaf waar ik zo naar op zoek was nl dat ik niet in mijn eentje verantwoordelijk was voor de relatie.
Gebieden die voor mij eerst niemandsland waren en waarin ik nog steeds veel leer:
Dat vraagt van mij, elke dag, om door het ongemak heen te gaan.
Door, met alle ongemak en ook angst, te oefenen in het niemandsland kun je een nieuwe verbinding met elkaar aangaan. Nieuwe wegen en gebieden met elkaar vinden. En je hoeft niet meteen naar de top, het mag met tussenstappen en vergeet niet te genieten onderweg.
Yes, gelukkig is het niet allemaal ingewikkeld. Het creëren van een fantastische relatie is iets dat je kunt leren en waar je een aantal vaardigheden voor nodig hebt. Die vaardigheden heb ik op een rijtje gezet in de Relatievaardigheden check. Met deze check krijgen jullie zicht op waar je al goed in bent en wat je wellicht nog zou moeten leren. De check is zo opgebouwd dat de vaardigheden elkaar opvolgen. Je moet bijvoorbeeld eerst je eigen gevoelens enigszins begrijpen voordat je met elkaar in gesprek kunt gaan over gevoelens. Vul de Relatievaardigheden check allebei in en ontdek waar jullie staan.